Bạn đã chuẩn bị hàng tháng trời cho ngày đánh giá quan trọng. Nhà xưởng đã được lau dọn sạch sẽ. Nhân viên đã sẵn sàng trong bộ đồng phục mới.
Nhưng rồi, chuyên gia đánh giá lắc đầu. Một biên bản không phù hợp (Non-Conformity) được lập ra. Tệ hơn, quy trình cấp chứng nhận bị hoãn vô thời hạn.
Cảm giác đó thực sự tồi tệ. Nó không chỉ là sự thất vọng về tinh thần. Nó là sự lãng phí khổng lồ về tiền bạc và cơ hội kinh doanh.
Tại sao điều này lại xảy ra? Thực tế, lỗi đánh giá Halal thường đến từ những chi tiết rất nhỏ. Những điều mà chúng ta thường chủ quan bỏ qua.
Với kinh nghiệm thực chiến tại Hoa Sen Foods, tôi đã chứng kiến nhiều trường hợp đáng tiếc. Hôm nay, chúng ta sẽ cùng mổ xẻ 5 “hố đen” này. Hãy đọc kỹ để doanh nghiệp của bạn không đi vào vết xe đổ đó.
Lỗi 1: Hồ sơ nguyên liệu không đầy đủ hoặc thiếu chứng chỉ Halal đầu vào
Đây là nguyên nhân hàng đầu khiến các doanh nghiệp “rớt đài” ngay vòng gửi xe. Hồ sơ là bằng chứng pháp lý quan trọng nhất.
Sự Đứt Gãy Trong Chuỗi Cung Ứng
Nhiều doanh nghiệp nghĩ rằng chỉ cần thành phẩm cuối cùng sạch là đủ. Đây là tư duy sai lầm chết người. Halal yêu cầu sự toàn vẹn của cả chuỗi cung ứng.
Nếu bạn sản xuất bánh quy, bột mì và bơ của bạn phải có chứng chỉ Halal. Nếu nhà cung cấp bơ không có chứng chỉ, hoặc chứng chỉ hết hạn, bạn sẽ gặp rắc rối.
Chuyên gia đánh giá sẽ truy xuất nguồn gốc đến tận cùng. Một nguyên liệu đầu vào không đạt chuẩn sẽ làm ô nhiễm toàn bộ dây chuyền. Khi đó, sản phẩm của bạn không thể được công nhận.
Chứng Chỉ Không Được Công Nhận Lẫn Nhau
Một lỗi phổ biến khác là sử dụng chứng chỉ không hợp lệ. Không phải tờ giấy nào có chữ “Halal” cũng có giá trị.
Ví dụ, bạn xuất khẩu sang Malaysia (tiêu chuẩn JAKIM). Nhưng nguyên liệu của bạn lại dùng chứng chỉ của một tổ chức không được JAKIM công nhận. Khi đó, nguyên liệu đó bị coi là không hợp lệ.
Điều này thường xảy ra với các nguyên liệu nhập khẩu tiểu ngạch. Hoặc các nguyên liệu mua từ nhà cung cấp nhỏ lẻ thiếu uy tín.
Hãy luôn yêu cầu nhà cung cấp gửi chứng chỉ Halal mới nhất. Kiểm tra chéo xem tổ chức cấp chứng chỉ đó có nằm trong danh sách được thừa nhận hay không. Đừng để “sai một ly, đi một dặm”.
Lỗi 2: Nhiễm Chéo Nghiêm Trọng Tại Khu Vực Sản Xuất Và Kho Bãi
Nhiễm chéo là cơn ác mộng của mọi chuyên gia quản lý chất lượng. Trong Halal, nó còn nghiêm trọng hơn vì liên quan đến yếu tố tâm linh.
Sự Vô Tình Của Phương Tiện Vận Chuyển
Bạn có chắc chiếc xe nâng (forklift) đang chạy trong kho là sạch hoàn toàn? Nhiều nhà máy dùng chung xe nâng cho khu vực nguyên liệu thịt heo và khu vực Halal.
Bánh xe có thể dính mỡ động vật hoặc tạp chất cấm (Najis). Khi xe di chuyển sang khu vực sạch, nó mang theo mầm mống ô nhiễm. Đây là lỗi đánh giá Halal rất nặng.
Chuyên gia đánh giá sẽ kiểm tra kỹ quy trình vệ sinh xe nâng. Họ cũng xem xét việc phân luồng di chuyển trong nhà máy. Sự chồng chéo trong luồng đi là điểm trừ lớn.
Kho Lưu Trữ Không Phân Khu Rõ Ràng
Nguyên tắc vàng của Halal là “Tách biệt”. Bạn không thể để thùng thịt bò Halal nằm cạnh thùng thịt heo. Ngay cả khi chúng đã được đóng gói kín.
Sự tiếp xúc vật lý giữa bao bì cũng được coi là rủi ro. Mùi hôi hoặc dịch lỏng có thể rò rỉ và gây nhiễm bẩn.
Kho bãi phải được phân khu rõ ràng bằng vách ngăn hoặc khoảng cách an toàn. Phải có biển báo nhận diện khu vực Halal riêng biệt.
Nếu không gian kho hạn chế, hãy xếp hàng Halal ở kệ trên cùng. Hàng không Halal hoặc nghi ngờ (Mashbooh) xếp ở dưới. Điều này ngăn chặn rủi ro rơi vãi từ trên xuống.
Lỗi 3: Sử Dụng Chất Tẩy Rửa, Bôi Trơn Máy Móc Chứa Thành Phần Cấm
Đây là lỗi “khuất mắt trông coi” mà ít ai để ý. Chúng ta thường chỉ quan tâm đến những gì ăn được. Nhưng những thứ tiếp xúc với máy móc cũng quan trọng không kém.
Cọ Rửa Làm Từ Lông Động Vật
Nhiều nhà máy sử dụng chổi quét dầu hoặc cọ vệ sinh làm từ lông heo (Boar bristles). Lông heo rẻ, bền và chịu nhiệt tốt. Nhưng trong đạo Hồi, heo là loài vật cấm kỵ tuyệt đối (Najis Mughallazah).
Nếu chiếc cọ này quét lên khay nướng bánh, mẻ bánh đó sẽ bị nhiễm bẩn. Toàn bộ dây chuyền phải trải qua quy trình tẩy rửa nghi thức (Sertu) rất tốn kém. Quy trình này dùng nước đất sét để làm sạch.
Hãy thay thế toàn bộ bằng cọ nhựa tổng hợp (Synthetic). Kiểm tra kỹ thông số kỹ thuật của dụng cụ vệ sinh. Đừng để một chiếc cọ vài ngàn đồng làm hỏng hợp đồng tiền tỷ.
Mỡ Bôi Trơn Công Nghiệp Gốc Động Vật
Máy móc cần mỡ bôi trơn để vận hành trơn tru. Tuy nhiên, một số loại mỡ công nghiệp có chứa mỡ động vật (tallow).
Nếu máy bị rò rỉ, dầu mỡ này có thể rơi vào sản phẩm. Ngay cả khi không rơi trực tiếp, hơi dầu bốc lên cũng là vấn đề.
Doanh nghiệp cần sử dụng dầu mỡ bôi trơn đạt chuẩn thực phẩm (Food grade). Tốt nhất là loại có chứng nhận Halal hoặc Kosher.
Hãy yêu cầu bộ phận bảo trì cung cấp bảng dữ liệu an toàn (MSDS). Kiểm tra thành phần hóa học của mọi chất lỏng trong nhà máy. Sự cẩn trọng này sẽ ghi điểm lớn với chuyên gia đánh giá.
Lỗi 4: Nhân Sự Chưa Được Đào Tạo Nhận Thức Halal Bài Bản
Con người luôn là mắt xích yếu nhất trong mọi hệ thống. Máy móc không biết nói dối, nhưng con người có thể mắc sai lầm do thiếu hiểu biết.
Mang Thực Phẩm Cấm Vào Khu Vực Sản Xuất
Một công nhân mang bánh mì kẹp thịt heo vào ăn trưa trong căng tin nhà máy. Sau đó, họ quên rửa tay và quay lại dây chuyền sản xuất. Đây là kịch bản thảm họa.
Hoặc tệ hơn, họ lén mang đồ ăn vào tủ locker trong khu vực thay đồ sạch. Mùi thức ăn và vụn bánh có thể thu hút côn trùng, gây nhiễm chéo.
Nội quy nhà máy phải cấm tuyệt đối việc mang thực phẩm Haram vào khuôn viên. Căng tin cũng nên phục vụ thực phẩm không chứa thịt heo để đảm bảo an toàn.
Trả Lời Sai Khi Được Phỏng Vấn
Khi đánh giá nhà máy, chuyên gia sẽ hỏi ngẫu nhiên công nhân. “Em có biết Halal là gì không?”, “Nếu thấy một con chuột chết, em xử lý thế nào?”.
Nếu công nhân ấp úng hoặc trả lời sai quy trình, chuyên gia sẽ đánh giá thấp hệ thống quản lý. Điều này cho thấy việc đào tạo chỉ mang tính hình thức.
“Đầu tư vào tri thức mang lại lợi nhuận cao nhất.” – Benjamin Franklin.
Hãy tổ chức các lớp đào tạo định kỳ. Dán các poster tuyên truyền trực quan tại nơi làm việc. Biến nhận thức Halal thành phản xạ tự nhiên của mỗi nhân viên.
Tại Hoa Sen Foods, mỗi nhân viên mới đều phải qua khóa học nhập môn Halal. Chúng tôi coi đó là văn hóa, không chỉ là quy định.
Lỗi 5: Không Hiểu Rõ Về ROI Và Giá Trị Thị Trường
Lỗi cuối cùng này thuộc về tư duy chiến lược của ban lãnh đạo. Nhiều doanh nghiệp coi Halal là gánh nặng chi phí thay vì khoản đầu tư.
Cắt Giảm Chi Phí Sai Chỗ
Vì muốn tiết kiệm, doanh nghiệp chọn đơn vị tư vấn giá rẻ, thiếu kinh nghiệm. Hoặc họ cố tình bỏ qua việc nâng cấp nhà xưởng theo yêu cầu.
Hậu quả là khi đánh giá thật, hàng loạt lỗi vi phạm bị phát hiện. Chi phí để sửa sai (Re-audit) còn cao hơn chi phí làm đúng từ đầu.
Hơn nữa, việc chậm trễ tiến độ khiến bạn lỡ mất thời điểm vàng để xuất hàng. Khách hàng quốc tế sẽ không chờ đợi bạn khắc phục lỗi lầm.
Thiếu Cam Kết Dài Hạn
Chứng nhận Halal không phải là đích đến, nó là hành trình. Nhiều nơi sau khi có giấy chứng nhận thì buông lỏng quản lý.
Khi bị hậu kiểm đột xuất, họ bị thu hồi chứng chỉ. Tin tức này sẽ lan truyền rất nhanh trong cộng đồng mua hàng quốc tế. Uy tín thương hiệu xây dựng bao năm có thể sụp đổ trong một ngày.
Hãy nhìn vào bức tranh lớn hơn. Rủi ro chứng nhận là có thật, nhưng phần thưởng là thị trường 23 tỷ USD (chỉ tính riêng Việt Nam). ROI (Tỷ suất hoàn vốn) của Halal là cực kỳ hấp dẫn nếu làm bài bản.
“Chất lượng là làm đúng ngay cả khi không ai nhìn thấy.” – Henry Ford.
Đừng làm Halal chỉ để đối phó. Hãy làm vì cam kết chất lượng của chính bạn. Khách hàng sẽ cảm nhận được sự tử tế trong từng sản phẩm.
Tại Hoa Sen Foods, chúng tôi luôn duy trì tiêu chuẩn cao nhất mỗi ngày. Chúng tôi hiểu rằng, một sơ suất nhỏ cũng có thể làm tổn thương niềm tin của người tiêu dùng.
Nếu bạn đang gặp khó khăn trong quá trình chuẩn bị, đừng ngại tìm sự trợ giúp. Các chuyên gia tư vấn Halal sẽ giúp bạn rà soát lại toàn bộ hệ thống.
Hãy coi việc chuẩn bị kỹ lưỡng là bước đà để nhảy xa hơn. Chúc doanh nghiệp của bạn vượt qua kỳ đánh giá một cách xuất sắc.
Xem thêm: Xây Dựng Thương Hiệu Halal: Bài Học Vàng Từ Người Khổng Lồ
